Foute emoties:
Al vroeg leren we in de opvoeding van onze ouders dat je je boosheid in moet houden en dat je niet zo “lelijk moet kijken” als je boos bent. Ook op huilen zit een taboe. Dat betekent vooral niet te lang huilen.  “Het is niet erg”, zegt moeder al snel. “Zo, droog je tranen, we gaan iets leuks doen, of je krijgt een ijsje”. Je hebt ook van die doortastende ouders die zeggen: “hou op, niet piepen… “
En neem angst, dat is foute en vooral een hele lastige emotie.
Ouders willen niet dat hun kind een doetje wordt of misschien daardoor wel gepest gaat worden. Een kind dat veel huilt, tja, hoe ga je daar dan mee om. Dat vraagt om creativiteit en geduld, daar heb je als druk zijnde ouder niet altijd tijd en energie voor.
Een kind dat steeds maar boos wordt, dat kan heel vervelend zijn in gezelschap. Daar schaam je je als ouder misschien wel voor. En ook thuis is het niet altijd gemakkelijk met die boosheid of woede om te gaan.

Falen
Ouders zien hun kinderen nogal eens als verlengstuk van zichzelf. Als de opvoeding faalt, falen zij zelf. Als jouw kind het niet goed doet, heb jij het niet goed gedaan.

Verwachtingen
Als je in deze tijd aan kinderen begint, heb je vaak huizenhoge verwachtingen. Het is het mooiste als je een gezond kind hebt, slim op school, sportief, sociaal vaardig, stoer en vol zelfvertrouwen in het leven staand. Heerlijk, zo willen we het allemaal. Die verwachtingen heb je als je kinderen krijgt. De praktijk kan heel anders uitpakken.
Ik snap heel goed dat je je kind voor alles wilt beschermen. Ik heb zelf twee zoons, inmiddels volwassen. Je kind zien huilen of zich gefrustreerd voelen, dat wil je voorkomen. Ik herken het heel goed.
En toch… al dat pamperen, het is korte termijn-denken. Voor het moment zijn je kinderen rustig, “gedragen ze zich”. En wellicht gaat het vooral om je eigen rust en hoe de buitenwereld je ziet.

Overbeschermen
“Ouders van nu hebben de neiging hun kinderen erg te beschermen en veel teveel te verwennen”. Dat kwam naar voren in de documentaire van Zembla april 2015 Ouders van tegenwoordig. Die heb ik indertijd met veel interesse bekeken.” Ouders van nu zijn “smekende ouders” geworden. Ze gaan op de knieën om te vragen of het kind asjeblieft iets wil. Ze hebben hun kinderen veel teveel op een voetstuk gezet en gepamperd. Er wordt een buffer om hen heen gelegd. Met weinig inspanning worden ze overal naar toe gebracht.
Teveel bescherming betekent ook geen teleurstellingen meer. Overal controle op en alles orkestreren, tot aan de 1^e seks-ervaring van dochterlief. Zelfs de juffrouw op de speelzaal is ingeseind. Toen een kind met blokken een toren aan het bouwen was, legde zij het laatste blokje er zelf op, om hem de teleurstelling te besparen van omvallen”.
“Kinderen teveel prijzen en complimenten geven, werkt juist averechts. Het worden narcistische kinderen: ze voelen zich beter, willen bewonderd worden. Ze zijn gemakkelijk te krenken en worden snel boos/ agressief als ze geen waardering krijgen”.

Je niet gehoord voelen
Brandon Bays schrijft in haar boek de Helende Reis voor kinderen dat we al jong leren dat sommige emoties fout zijn. Haar boek staat vol voorbeelden waar kinderen tegenaan lopen. Dat kan over van alles gaan, over kleine dingen, op het eerste gezicht onbenullige voorvallen, maar ook over traumatiserende gebeurtenissen.
Wat regelmatig terugkeert in haar voorbeelden, is dat kinderen zich vaak niet gehoord voelen. Ze geven bijvoorbeeld wel aan dat ze bang zijn, maar de ouders pikken dat niet op.
Zo vertelt ze het verhaal van een jongen die niet in de achtbaan durft in het pretpark. Zijn ouders halen hem over: kom, niks aan de hand, gezellig toch met zijn allen.
Gewoon gezellig, ja zo lijkt het. Zijn angst wordt dus niet opgepikt, niet serieus genomen. Na dit voorval sluit hij zich op in zichzelf. Zo heftig reageert hij op die situatie. “Want ze luisteren toch niet naar hem, dan hou ik mijn mond maar…”. Die overtuiging maakte het hem niet gemakkelijk in zijn leven. Hij wordt stiller en teruggetrokken. Een ander kind zou zich juist afreageren met boos gedrag, en door niet luisteren. De jongen uit het voorbeeld deed het anders, hij trok zich terug en uitte zijn emoties niet meer.

Als je googelt op boosheid  vind je heel veel tips hoe je je boosheid in kunt houden en beheersen.
Gek eigenlijk. Boosheid is een hele normale emotie. Je voelt bijvoorbeeld dat iemand over je grenzen gaat, en hup boosheid komt op. Uit onderzoek blijkt dat na 5 seconden die boosheid weer over is. Die lading van boosheid ontstaat juist door nooit boos te mogen zijn. Het gaat om wat er onder zit. Dat maakt dat uiteindelijk die bekende laatste druppel de emmer doet over lopen … en dat kan behoorlijk heftig toegaan.

Woede aanvallen komen nogal eens voor bij kinderen. Dat is heel normaal, past in de ontwikkeling.
Peuters hebben hun nee-fase, dat is ontdekken van hun IK. Bij het ene kind kan dat zich heftiger uiten dan bij het andere.
Als kleuters woede-uitbarstingen hebben, dan zit daar wel vaak ongenoegen onder, iets niet willen of het op de eigen manier doen. Bij oudere kinderen zit er vaak  weer machteloosheid of frustratie onder. Dat kan dan gaan over je minder voelen op school of dat er bepaalde dingen niet lukken.

Ouders moeten zelf het wiel uitvinden.
Je moet het helemaal zelf doen, als ouder. Niemand kan het je voordoen. Natuurlijk, je kunt er over praten of lezen, gelukkig zijn er veel tips te vinden. Toch zul jij het zelf moeten doen. En je kind voelt alles aan. Als je onzeker bent, geen grenzen durft te stellen en constant twijfelt, daar reageert je kind op.

Eigen opvoeding
Meestal val je in herhaling van wat je kent uit je eigen opvoeding. Dat geldt nog steeds als je je daar tegen verzet en je vast van plan het totaal anders te doen naar je eigen kinderen. Heel diep en subtiel gaat dat in zijn werk. Eigenlijk weet je helemaal niet hoe je het anders kunt doen.
Zo geven we gewoon weer door aan de nieuwe generatie kinderen, dat boos zijn niet mag. Dat dat een foute emotie is. Dat flapt er gewoon meteen uit, dat komt van diep. Oude patronen op herhaling.

 

Hoe doe je dat als ouder anders?
Door alleen maar empathisch te constateren: je ben boos, hè… Door die boosheid te benoemen leer je het kind dat het boos mag zijn, en het leert hoe boos-zijn voelt. Zo leert hij vertrouwen op zijn innerlijke stem. Bovendien leert hij zijn emoties te benoemen. Niet meteen gaan praten, dan haal je hem weer van zijn gevoel af. Praten kan later altijd nog, en leren hoe hij dingen anders aan kan pakken.

Luisteren is heel belangrijk en met aandacht aanwezig zijn.
Niet meteen gaan invullen naar je kind hoe hij het moet doen. Nee, laat het hem zelf ervaren. En invoelend zijn, dat blijft belangrijk. Huilen helpt een kind om nare dingen te verwerken. Even voelen dat je teleurgesteld bent, geschrokken, boos (benoem het maar als ouder) … en dan weer verder met je spel.

Frustratietolerantie leert het kind hiermee opbouwen, dat is heel belangrijk voor zijn ontwikkeling. Dat gaat over weten dat jij zelf in staat bent nare situaties op te lossen en te boven te komen. Veiligheid is daarbij essentieel. Op jezelf kunnen vertrouwen en emoties (her)kennen. Dat werkt mee om zelfvertrouwen te ontwikkelen.

Dus samenvattend
Laat je kind in een veilige situatie leren en experimenteren met de verschillende gevoelens die het heeft. Dat foute emoties helemaal niet bestaan. Belangrijk daarbij is dat er duidelijk is van wat kan en niet kan, wat mag en niet mag. Discussies of je kind laten kiezen, dat geeft alleen maar onduidelijkheid. Dat past meer bij oudere kinderen.
Rustig blijven en vertellen wat jij als moeder en vader wil. Zonder oordeel of verwachting, maar met aandacht luisteren naar je kind. Bevestig  wat het voelt en leef mee. Jij bent de ouder. En doe het vooral op je eigen manier, volg je eigen gevoel.

Helende Reis voor ouders van toen die zelf kind waren
Als jij merkt dat je er bijvoorbeeld moeite mee hebt duidelijk te zijn naar je kinderen of grenzen te stellen, veroordeel jezelf niet. Neem even afstand en ga voelen waar het vandaan komt. Laat herinneringen van je eigen jeugd opkomen en blijf voelen, in alle rust. Jij bent niet de enige die de last van die zogenaamde foute emoties bij zich draagt. Mijn ervaring is zowel van mijzelf als van mijn cliënten, dat je daarna veel empathischer kunt zijn naar jezelf èn naar je kind!
Wellicht kan een Helende Reis je helpen: www.margotdehoest.nl